Menisküs Tedavisi Nasıl Yapılır?

Menisküsler sadece diz ekleminde yer alan C şeklinde yapılardır. Diz eklemini oluşturan eklem kemikleri arasında yer alırlar. Biri iç diğeri dış olmak üzere her dizde ikişer tane menisküs bulunur.

Menisküs, dizin stabilitesini sağlayan ve süspansiyon yaparak kıkırdak yaralanmasını engelleyen, amortisör görevi gören yapılardır ve aynı zamanda diz içi stabilitesini sağlar. Bu nedenle menisküsdeki herhangi bir yırtık veya hasar; ağrı, şişlik ve yanma hissiyle sonuçlanır. Bazı durumlarda, parçalanmış kıkırdağın bir parçası kopar ve diz ekleminde sıkışarak, eklem kilitlenmesine neden olur.

Menisküs Yırtılması Nedir?

Dış menisküs iç menisküse oranla biraz daha hareketli bir yapıya sahip olduğu için, çok daha kolay bir şekilde yırtılma görülebilmektedir. Bazı durumlarda menisküslerde doğuştan şekil bozukluğu gibi sorunlar da ortaya çıkabilmektedir.

Yırtık bir menisküs, diz eklemi hareket ettiğinde femurun kaymasına izin vermek için tibianın üstüne yerleştirilen kıkırdakta meydana gelen bir yırtıktan kaynaklanan hasardır. Yırtık genellikle anatomik olarak C şeklinin neresinde konumlandıklarına ve görünümlerine göre tanımlanır.

Menisküs, eklem kapsülü içindeki kan ve sinovyal sıvıdan beslenir. Kan akışı, menisküsün her bir parçasında farklı olduğundan, yırtığın nerede olduğunu bilmek, bir yaralanmanın ne kadar kolay iyileşebileceğine karar vermeye yardımcı olur. Kan akışı ne kadar iyi olursa, iyileşme potansiyeli artar. Kıkırdağın dış kenarı, C şeklinin orta kısmından daha iyi kan kaynağına sahiptir ve bu sebeple beslenmesi daha iyidir. Diz kıkırdağına kan akışı yaşla birlikte azalır ve 40 yaşına kadar normal kan akışının %20'si kaybolur. Bu sebeple ileri yaşlardaki menisküs daha zor tedavi edilebilir.

Tedavisi yapılmamış, hasarlı bir menisküs yırtığının eklem ve kıkırdak dokuda dejeneratif bozulmalara yol açabileceği bilinmektedir. Menisküs hakkında detaylı bilgi için tıklayın.

Menisküsün Yırtılmasına Ne Sebep Olur?

Kuvvetli bir bükülme veya ani durma, femur kemiğinin ucunun tibianın tepesine taşmasına, menisküs kıkırdağının sıkışmasına ve potansiyel olarak yırtılmasına neden olur. Bu diz yaralanması , özellikle ağır bir yük kaldırırken, derin çömelme veya diz çökme ile de ortaya çıkabilir. Menisküs yırtığı yaralanmaları genellikle atletik faaliyetler sırasında meydana gelebilir. Dizin ani dönmesi ve ani duruş gerektiren hareketler de menisküs hasarına neden olabilir.

Menisküs yırtılması riski yaşla birlikte artar, çünkü kıkırdak yavaş yavaş yıpranmaya başlar, kan akışını ve direncini kaybeder. Vücut ağırlığını artırmak da menisküs üzerinde daha fazla stres yaratır. Yürüme ve merdiven çıkma gibi rutin günlük aktiviteler aşınma, yıpranma ve yırtılma potansiyelini artırır.

Menisküs Tedavisi

Menisküs yırtığının teşhisi tıbbi geçmiş, fizik muayene ve görüntüleme gerektirir.

Kıkırdağın bazı lifleri, eklemi çevreleyen bağların lifleriyle birbirine bağlı olduğundan menisküs yırtığı diğer yapıları da etkileyebilir. Bu sebeple menisküsün erken tanı ve tedavisi önemlidir.

Menisküs yırtıklarının tedavisi, yırtığın büyüklüğüne ve yerine bağlıdır. Tedaviyi etkileyen diğer faktörler yaş, menisküsün aktivite seviyesi ve eklem ve kıkırdak doku stresleriyle ilgilidir. Menisküs yırtığının durumuna göre, tedavi şekli kişiden kişiye farklılık gösterir.

Menisküs yırtıklarının tümü ameliyat gerektirmez. Diziniz kilitlenmiyorsa, stabilse ve semptomlar düzeliyorsa cerrahi olmayan tedavi yeterli olabilir. Menisküs yıtığının semptomlarını hafifletmek için şu adımlar izlenebilir;

• Menisküs durumunda olan eklemin yükünü azaltmak için, dizi dinlendirmek gerekir. Bu sebeple koltuk değneği kullanılabilir.
• Gün içerisinde ağrı ve şiş olan bölgeye buz kompresyonu uygulamak, menisküsün anlık şiddetini azaltabilir.
• Şişliği kontrol etmek için ilgili bölgeyi elastik bir bandajla sarmak faydalı olabilir.
• Buz kompresyonu uygularken veya dinlenirken bacağınızı kalp hizasının üzerine tutmak, kan dolaşımını hızlandırdığından menisküsün beslenmesine yardımcı olur.
• Anti-enflamatuar ilaçlardan faydalanabilirsiniz. Steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrı ve şişmenin geçmesinde yardımcı olacaktır. Bununla birlikte, bu ilaçların artan kanama ve ülser riski gibi yan etkileri olabilir. Doktorunuz özellikle aksini söylemediği sürece, yalnızca ara sıra kullanılmalıdır.
• Bir fizyoterapist yönlendirmesiyle eklem stresi azaltmak ve kas kuvvetlendirmek için egzersizler yapabilirsiniz.
• Koşma, zıplama ve çarpma gibi ani hareketlerden kaçınmalısınız.

Ancak bu konservatif tedaviler her zaman yeterli değildir. Konservatif tedavi başarısız olursa, cerrahi bir değerlendirme olabilir. Bir yırtık büyükse ve kilitlenme belirtilerine neden oluyorsa, hasarlı kenarları onarmak veya çıkarmak için ameliyat gerekebilir. Prosedür genellikle oldukça basittir ve genellikle aynı gün eve gidebilirsiniz. Onarım yapılırsa, daha sonra koruma için bir desteğe ihtiyacınız olabilir.

Menisküs yırtığı için ameliyat olan kişilerin %85 ila %90'ı için kısa vadeli sonuçlar alır. Ancak uzun vadede, onarılamayan büyük bir menisküs yaralanması olan kişilerde diz artriti gelişme riski daha yüksek olabilir.

Artroskopi: Ortopedi cerrahının kıkırdak yırtığını değerlendirmesi ve potansiyel olarak menisküsün onarılması yöntemidir. Ameliyat sırasında amaç mümkün olduğunca kıkırdağı korumaktır.

Menisküs Onarımı: Menisküs onarımı, hasarlı menisküsü onarmak için yapılan cerrahi bir işlemdir. Menisküs onarımı dizin normal anatomisini eski haline getirebilir.

Kısmi Menisektomi: Hasarlı alanı düzeltmek ve yaralanma bölgesini onarmak için kullanılan yöntemdir. Tam menisektomi, uygun görüldüğü takdirde tüm menisküsü çıkarma işlemi uygulanır.

Mikro Kırık Cerrahisi: Yeni kıkırdak büyümesini teşvik etmek için başka bir cerrahi seçenektir. Kemiğin yüzeyine küçük delikler açılır ve bu eklemi uyarabilir ancak menisküs kıkırdak gelişimini tetikleyemez. Ameliyat sonucu büyüyen eklem kıkırdağı, orijinal menisküs kıkırdağı kadar kalın veya güçlü değildir.

Menisküs yırtığı gibi sağlık sorunlarının en önemli tedavisi, sorunu ortaya çıkmadan önlemek yani koruyucu tedavi yöntemlerinden faydalanmaktır. Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz, sıvı glukozamin takviyesi gibi önlemler buna benzer sağlık sorunlarıyla karşılaşılmasını önleyebilir. Sağlık sorunları ortaya çıktıktan sonra bu yöntemlerden faydalanmak ise tedavi sürecini kısaltır ve ağrıların kontrol edilmesini, ortadan kaldırılmasını sağlar. Örneğin glukozamin takviyesi, hastalık süresince eklem ve kıkırdak dokuyu besleyerek menisküsün tedavisine yardımcı olur ve oluşabilecek kıkırdak hasarlarının önüne geçer. Glukozamin takviyelerinin etkinliğinin ispatlanmasına rağmen ileri seviye yırtıklarda glukozaminin yeterli olmayabileceği bilinmelidir. Genellikle grade-1 ve grade-2 seviyesinde iyi sonuçlar vermektedir.

Kaynakça

• https://www.webmd.com/pain-management/knee-pain/meniscus-tear-injury#3
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/torn-meniscus/diagnosis-treatment/drc-20354823
• https://www.medicinenet.com/torn_meniscus/article.htm